جلگه چیست؟ بررسی علل پیدایش جلگه ها و معرفی انواع آن
جلگه چیست؟
در این مقاله از وبلاگ دنیای حراج قصد داریم تا به شما بگوییم که جلگه چیست ، چگونه تشکیل می شود ، انواع آن کدام است و چه ویژگی ها و فوایدی دارد.
جلگه یا دشت سرزمین پست و همواری می باشد که از آبرفت رودها تشکیل شده و به دریا یا دریاچه ختم می شود. جلگه ها بسته به نوع شکل گیری انواع مختلفی دارند. جلگه ها تحت تاثیر عوامل متعددی نظیر انواع پدیده های آب و هوایی و زمین شناسی از جمله رسوبات آب، یخ، باد، فرسایش خاک و حتی گدازه ها می توانند تشکیل شوند. حال که متوجه شدید جلگه چیست، بد نیست بدانید که
جلگه ها به دلیل داشتن خاک غنی از مواد معدنی و چشم انداز نسبتا مسطح و وسیع در بسیاری از مناطق زمین های کشاورزی حاصلخیزی را ایجاد می کنند. پوشش گیاهی قالب در جلگه ها علف می باشد از این رو به چنین جلگه هایی علفزار نیز می گویند. طول عمر طبیعی گیاهان در جلگه ها به آب و هوا و اقلیم جغرافیایی آن بستگی دارد و می تواند از جنگل های سرسبز تا دشت های بی آب و علف متغیر باشد.
جلگه ها چگونه تشکیل می شوند؟
جلگه ها یکی از اصلی ترین اشکال زمین هستند که در تمام قاره ها وجود دارند و بیش از یک سوم مساحت جهان را در بر می گیرند. جلگه ها ممكن است از رسوبات آب، یخ، باد و یا توسط فرسایش خاک به وسیله تپه ها و كوه ها تشکیل شده باشند. به طور کلی نحوه شکل گیری جلگه ها به این صورت است که رودخانه ها در حین مسیر خود خاک ها را با خود شسته و حمل می کنند و این آبرفت ها را در مجاورت رود و یا دریا و دریاچه ته نشین می کنند، انباشت این خاک ته نشین شده که حاصلخیز نیز هست، سبب تشکیل یک جلگه می شود.
بررسی انواع جلگه ها
جلگه های رسوبی
جلگه های رسوبی به جلگه هایی گفته می شود که توسط رسوب مواد ایجاد شده توسط عوامل مختلف مانند یخچال های طبیعی، رودخانه ها، امواج و باد شکل گرفته است. باروری و حاصلخیزی خاک این نوع جلگه ها بستگی زیادی به نوع رسوبات تشکیل دهنده آن دارد.
جلگه های آبرفتی
جلگه هایی آبرفتی که رایج ترین نوع جلگه می باشند، در طی مدت زمانی طولانی توسط آبرفت رودخانه ها شکل می گیرند. رودخانه ها در مسیر خود آبرفت ها را حمل و در پیرامون رود یا حاشیه دریا یا دریاچه انباشت می کنند و این انباشت آبرفت ها سبب تشکیل جلگه های آبرفتی می شود.
جلگه های یخچالی
این جلگه ها با حرکت یخچال های طبیعی تحت نیروی جاذبه شکل گرفته است. جلگه های یخچالی توسط رسوباتی که از آب شدن یخبندان ها یا یخچال های طبیعی به وجود آمده تشکیل می شوند.
جلگه های فرسایشی
جلگه های فرسایشی توسط عوامل مختلفی مانند آب های جاری، رودخانه ها، باد و یخچال های طبیعی تشکیل می شوند. این جلگه ها بر اثر فرسایش خاک سبب صاف شدن زمین های ناهموار می شوند.
معروف ترین جلگه های ایران و جهان
جلگه خوزستان و جلگه مازندران از معروف ترین جلگه های ایران هستند. دیگر جلگه های مهم ایران عبارتند از:
- جلگه موسیآباد
- جلگه چاه هاشم
- جلگه شبانکاره
- جلگه سیرجان
- جلگه زوزن
- جلگه ماژان
- جلگه خوزستان
معروف ترین جلگه های جهان نیز عبارتند از:
- جلگه استرالیا (استرالیا)
- جلگه کنتربری (نیوزلند)
- جلگه گنگ و سند (هندوستان، بنگلادش و نپال)
- جلگه کانتو (ژاپن)
- جلگه بزرگ امریکا (امریکا)
خاک و آب و هوای جلگه ها چگونه است؟
آب و هوای جلگه ها بسته به اقلیم و منطقه ای که در آن قرار دارند می تواند متفاوت باشد. نوع خاک موجود در جلگه ها و میزان حاصلخیزی آن نیز بستگی به نوع آب و هوای منطقه دارد. اگر منطقه ای که جلگه در آن واقع شده است دارای آب و هوایی معتدل و پر باران باشد، خاک آن جلگه نیز حاصلخیزتر است و به تبع آن جلگه هایی که در مناطق گرمسیری و خشک تری واقع شده اند، میزان حاصلخیزی خاک در آنها کمتر است.
پوشش گیاهی در جلگه ها چگونه است؟
جلگه ها بسته به نوع اقلیم و آب و هوایی که در آن قرار دارند دارای پوشش های گیاهی متفاوتی هستند. انواع پوشش گیاهی جلگه ها عبارتند از:
- پوشش گیاهی علفزار (مناطق معتدل یا نیمه گرمسیری)
- پوشش گیاهی استپی (مناطق نیمه خشک)
- پوشش گیاهی ساوانا (مناطق گرمسیری)
- پوشش گیاهی توندرا (مناطق قطبی)
دلیل اهمیت جلگه ها چیست؟
- جلگه ها به دلیل خاک حاصلخیزی که دارند، مکان مناسبی برای کشاورزی و چرای دام ها می باشند.
- جلگه ها در برخی مناطق، دربردارنده منابع طبیعی نظیر نفت، ذغال سنگ و سایر مواد معدنی می باشند.
- حاصلخیز بودن جلگه ها سبب می شود که در پیرامون آنها جمعیت زیادی متمرکز شود و به نوعی می توان جلگه ها را از عوامل پیدایش و توسعه شهرها دانست.
- جلگه ها عمدتا به دلیل وضعیت صخره ای شکل یا شیب داری که در بعضی از بخش های خود دارند، معمولا در مناطق پر باران همانند یک سیل گیر عمل می کنند.
- بخش هایی از جلگه ها که در حاشیه شهرها قرار دارند، مکانی مناسب برای گذران اوقات فراغت و فعالیت های ورزشی و دورهمی های خانوادگی می باشند.
- جلگه ها به عنوان مهمترین راه های مواصلاتی برای ارتباط شهرها و روستاها به یکدیگر از طریق جاده ها یا راه آهن ها می باشند.
دیدگاهتان را بنویسید